تونل انجماد چیست | انواع و کاربرد های آن

امروزه نگهداری از مواد غذایی در سردخانه یکی از اصلی ترین مراحل زنجیره تولید و توزیع می باشد؛ تونل انجماد نیز یکی از این سردخانه ها است که به منظور نگهداری مواد غذایی، حفظ کیفیت و افزایش مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرد. اما تفاوتی که Freezing Tunnel با دیگر روش های انجماد دارد، این است که در این سیستم با ایجاد شرایط دمایی بسیار پایین، امکان انجماد سریع و یکنواخت مواد غذایی را فراهم می شود.

با توجه به افزایش تقاضا برای مواد غذایی تازه و سالم، استفاده از تونل انجماد که می تواند شرایط محیطی مناسب محصولات را سریعا ایجاد کند و دمای محیط را در کوتاه مدت کاهش دهد، راهکاری مناسب برای نگهداری محصولات حساس به دما می باشد. این روش در نگهداری مواد غذایی علاوه بر حفظ طعم، بافت و ارزش غذایی محصولات، از تشکیل بلورهای یخ بزرگ که می‌تواند به بافت غذا آسیب برساند، جلوگیری می‌کند. تونل انجماد در صنایع غذایی، کشاورزی و شیلات کاربرد فراوانی دارد.

در این مقاله، به بررسی اصول کارکرد تونل های انجماد، مزایا و معایب آن، و همچنین تأثیرات آن بر کیفیت مواد غذایی خواهیم پرداخت. همچنین به چالش‌ها و آینده این تکنولوژی در صنعت غذا نیز نگاهی خواهیم انداخت.

تعریف، کاربردها و مزایای تونل انجماد در صنایع غذایی و دارویی

 تعریف تونل انجماد

تونل انجماد با استفاده از تجهیزات مخصوص خود می تواند محصولات را طی فرایندی کاملا سریع، به دماهای بسیار پایین برساند؛ به این صورت که با وزش هوای سرد با سرعت بالا، دمای محیط را به شدت کاهش می دهد.

 کاربرد تونل های انجماد در صنایع غذایی و دارویی

محصولات دریایی مانند ماهی و میگو: Freezing Tunnel برای نگهداری ماهی و میگو، یکی از روش های موثر می باشد که طی ان با کاهش یکنواخت دما و وزش سریع هوا، اجازه رشد میکروارگانیسم ها روی محصولات را نمی دهد؛ و همچنین از یخ زدن اب موجود در لایه های داخلی گوشت که باعث ایجاد کریستال های ریز می شود، جلوگیری می کند.

گوشت و مرغ: حفظ طعم محصولات، جلوگیری از اکسیداسیون، جلوگیری از ایجاد بلورهای یخی و عدم رشد باکتری در گوشت، از فواید تونل های انجماد گوشت می باشد.

میوه و سبزیجات: استفاده از تونل انجماد میوه و سبزیجات سبب می شود تا در هنگام عرضه این محصولات مقوی به بازار، وزن و اب کمتری از دست بدهند.

واکسن: یکی از چالش های تولیدکنندگان واکسن، نگهداری انها پس از تولید می باشد؛ تونل انجماد واکسن سبب می شود تا در کوتاه ترین زمان ممکن دمای محیط کاهش یافته و همچنین از کاهش اثرگذاری واکسن نیز جلوگیری شود.

شکلات: شکلات از جمله محصولاتی است که باید در دمای انجماد نگهداری شود تا لایه های ان ذوب نشوند؛ تونلهای انجماد شکلات می توانند از بروز مشکل ذوب شدن شکلات در سریع ترین زمان جلوگیری کند.

مزایای تونل انجماد

فرایند کاهش دمای سریع

امکان ذخیره‌سازی طولانی‌مدت

ظرفیت ذخیره سازی بالا

جلوگیری از ایجاد کریستال های یخی

کاهش دما تا 40 درجه سلسیوس

فرایند عملکرد تونل انجماد:چگونه مواد غذایی سریعا منجمد می‌شوند؟

پس از ورود مواد غذایی به تونل انجماد که دارای محفظه بزرگ و سیستم خنک کننده قوی می باشد، دما به سرعت به زیر نقطقه انجماد (بین -30 تا -40 درجه سانتی گراد) کاهش می یابد. این کار معمولاً با استفاده از سیستم‌های سرمایشی مانند نیتروژن مایع یا گازهای سرد انجام می‌شود.

سپس فرایند خروج حرارت از سطح مواد غذایی شروع می شود؛ انتقال حرارت در تونل های انجماد با جریان یافتن هوای سرد به صورت یکنواخت در اطراف مواد غذایی و… ایجاد می شود.

پس از خروج حرارت از محصول، کریستال‌های یخ کوچک درون مواد غذایی تشکیل می‌شوند؛ لازم به ذکر است که در انجماد کند، کریستال های بزرگی تشکیل می شود که طعم و کیفیت محصولات را تحت تاثیر قرار می دهد.

انواع تونل انجماد

تونل انجماد خطی

Linear Freezing Tunnel گزینه مناسبی برای خطوط تولید می باشد؛ زیرا در این روش با غوطه ور سازی محصولات غذایی در یک سمت روی تسمه نقاله، محصولات درون هوای سرد فرو می روند و سپس از سمت دیگر خارج می شوند. در این روش محصولات به جای هوای سرد در تردد هستند. ظرفیت تونل انجماد خطی، از 200 تا 12000 کیلوگرم در ساعت است و برای محصولاتی که به صورت دانه ای هستند مناسب است. برای مثال میوه هایی مانند توت فرنگی، بلوبری، موز،قارچ، پیاز، گوجه فرنگی،لوبیا سبز، کلم بروکلی، ذرت و انواع سبزیجات دیگر را می توان در این تونل نگهداری کرد.

تونل انجماد مارپیچی

Spiral Freezing Tunnel یک نوع سیستم صنعتی است که برای انجماد سریع محصولات غذایی استفاده می‌شود. این تونل به صورت مارپیچی طراحی شده و مسیری به شکل مارپیچ را برای انجماد طی می کند. از مزایای این سیستم ظرفیت بالای ان (100 تا 3000 کلیوگرم در ساعت) با توجه به فضای کمتری است که اشغال می کند. از این تونل برای نگهداری محصولاتی گوشتی و مرغ، همبرگر، میگو و ماهی، ناگت و… استفاده کرد.

تونل انجماد در چه صنایعی استفاده می شود؟

سردخانه ها

رستوران ها

شرکت های تولیدکننده مواد غذایی مانند ماهی و میگو

صنعت لبنیات

تفاوت‌ تونل های انجماد با سایر روش‌های انجماد

همانطور که پیشتر گفته شد، تونل انجماد برای نگهداری مواد غذایی و دارویی که حساسیت بالایی به دما دارند و باید در سریع‌ترین زمان ممکن حذف حرارت در انها صورت بگیرد، کاملا مناسب است. اما استفاده از این تکنولوژی تفاوت هایی با سایر روش های انجمادی دارد که در ادامه به انها می پردازیم:

کاهش اندازه بلورهای یخی و حفظ کیفیت طعم، رنگ و بافت مواد غذایی محصول به صورت مطلوب

یکنواختی هوای سرد در تمام نقاط سردخانه و انجماد همگن

مناسب برای تولیدات صنعتی و مقیاس بزرگ مانند کارخانه ها

نیاز به سرمایه اولیه بیشتر

فناوری استفاده شده در طراحی تونل های انجماد

برخلاف سایر روش های انجمادی که از سیستم های مکانیکی به منظور برودت سردخانه استفاده می کنند، Freezing Tunnel از دو عنصر نیتروژن مایع و کربن دی اکسید بدین منظور استفاده می کند.

 نیتروژن مایع

نیتروژن مایع عاملی است که در سردخانه از تشکیل بلورهای یخ بزرگ جلوگیری کند، و باعث حفظ کیفیت محصولات می شود.

 کربن دی‌اکسید

کربن دی‌اکسید به صورت جامد (برف CO2) نیز برای انجماد سریع مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجا که این ماده کمتر از نیتروژن مایع باعث ایجاد رطوبت می‌شود، می‌تواند برای برخی از محصولات غذایی که نیاز به حفظ رطوبت ندارند، مناسب‌تر باشد.

 نکات مهم در خصوص استفاده نیتروژن و کربن دی اکسید

– ملاحظات ایمنی: استفاده از این گازها نیاز به احتیاط دارد، زیرا می‌توانند در محیط‌های بسته خطرناک باشند و نیاز به تهویه مناسب دارند.

– کارایی: انتخاب میان نیتروژن مایع و کربن دی‌اکسید بستگی به نوع محصول، نیازهای انجماد، و شرایط عملیاتی دارد.

نتیجه گیری

در این مقاله از راوی کالا به بررسی تونل انجماد، مزایا و کاربردهای ان، انواع مختلف این سیستم و نوع عملکرد ان و تفاوت تونل های انجماد با سایر روش های نگهداری در سردخانه پرداختیم؛ مشاوران راوی کالا همواره پاسخگوی سوالات شما در خصوص ساخت انواع سردخانه هستند.